ارتباط موثر چیست؟
در واقع، ارتباط موثر مفهومی گستردهتر از انتقال صرف اطلاعات است؛ این نوع ارتباط، درک عمیق احساسات و اهدافی است که در پسِ اطلاعات نهفتهاند. بنابراین، در فرآیند ارتباط موثر، نه تنها باید پیامها را به شکلی شفاف و واضح منتقل کرد، بلکه باید با دقت و توجه به سخنان طرف مقابل گوش داد تا معنای کامل و جامعی از گفتهها برداشت شود و فرد مقابل حس کند که شنیده و درک میشود.
شاید تصور شود که ارتباط موثر یک امر ذاتی و غریزی است، اما اغلب اوقات در تلاش برای برقراری ارتباط اثربخش با دیگران، مسیر درست را گم میکنیم. در این شرایط، ممکن است ما چیزی بگوییم و طرف مقابل برداشت دیگری از آن داشته باشد که منجر به سوءتفاهم، سرخوردگی و تعارض میشود. این مسئله میتواند در محیط خانه، مدرسه و روابط کاری مشکلات متعددی ایجاد کند.
برای بسیاری از افراد، دستیابی به ارتباط موثر نیازمند یادگیری مهارتهای کلیدی و اساسی است. اگر میخواهید روابط خود را با همسر، فرزندان، رئیس یا همکاران بهبود بخشید، یادگیری این مهارتها میتواند ارتباطات شما را عمیقتر کند. علاوه بر این، این مهارتها باعث ایجاد اعتماد و احترام بیشتر، بهبود کار گروهی، حل مسائل و ارتقای سلامت اجتماعی و عاطفی کلی شما میشود.
موانع برقراری در برقراری یک ارتباط اثربخش چیست؟
استرس مانع بزرگی برای اثربخش بودن ارتباط با دیگران
هنگامی که با استرس دست و پنجه نرم میکنید یا احساساتتان از کنترل خارج میشوند، احتمال اینکه سخنان دیگران را به درستی متوجه نشوید افزایش مییابد. در این حالت، ممکن است سیگنالهای غیرکلامی مبهم یا گیجکنندهای ارسال کنید و ناخودآگاه رفتارهای ناسازگاری از خود نشان دهید. برای جلوگیری از بروز درگیری و سوءتفاهم در ارتباط موثر، ضروری است که قبل از ادامه گفتگو، روشهای آرامسازی فوری را یاد بگیرید و به کار ببندید.
عدم تمرکز و ایجاد اختلال در ارتباط موثر با دیگران
انجام چند کار به طور همزمان مانع از برقراری ارتباط موثر میشود. هنگامی که در حین گفتگو، تلفن خود را چک میکنید، برنامههای آتی خود را تنظیم میکنید یا در خیالات غرق میشوید، به طور قطع نشانههای غیرکلامی مهم را از دست خواهید داد. برای دستیابی به ارتباط موثر، لازم است از عوامل مزاحم و پرتکننده حواس دوری کنید و تمام تمرکز خود را روی تعامل با طرف مقابل معطوف سازید.
زبان بدن متناقض و منفی در ارتباطات
در فرآیند اثربخشی ارتباط، زبان بدن باید مکمل و تقویتکنندهی کلام باشد، نه در تضاد با آن. اگر کلام شما چیزی بگوید، اما زبان بدنتان پیام دیگری را منتقل کند، مخاطب احتمالاً احساس میکند که شما صداقت ندارید. به عنوان مثال، گفتن کلمه “بله” همزمان با تکان دادن سر به نشانه “نه” میتواند این حس را ایجاد کند و مانع از ارتباط موثر شود.
وقتی با نظرات یا گفتههای فردی موافق نیستید یا آنها را نمیپسندید، ممکن است ناخودآگاه از زبان بدن منفی برای نشان دادن عدم پذیرش خود استفاده کنید. این زبان بدن منفی میتواند شامل مواردی مانند روی هم قرار دادن بازوها، اجتناب از تماس چشمی یا تکان دادن پاها باشد. این رفتارها میتوانند مانع از ارتباط موثر شوند و پیامی ناخوشایند به طرف مقابل منتقل کنند.
مواردی دیگر در برقراری ارتباط موثر
- اصطلاحات تخصصی و فنی: استفاده از کلمات و اصطلاحات پیچیده، ناآشنا و تخصصی که برای مخاطب قابل فهم نباشد.
- موانع احساسی و تابوها: مشکل در بیان احساسات به دلیل محدودیتهای شخصی، اجتماعی یا فرهنگی.
- عدم توجه و علاقه: بیتوجهی، حواسپرتی یا بیتفاوتی نسبت به گیرنده پیام.
- تفاوت در ادراک و دیدگاه: تفاوت در نحوه درک و تفسیر پیام.
- ناتوانیهای فیزیکی: مشکلات شنوایی یا گفتاری.
- موانع فیزیکی در ارتباطات غیرکلامی: عدم توانایی در دیدن یا درک نشانههای غیرکلامی.
- تفاوتهای زبانی و لهجه: دشواری در درک زبان یا لهجههای ناآشنا.
- انتظارات و پیشداوریها: شکلگیری فرضیات و کلیشههای نادرست که باعث تفسیر نادرست پیام میشود.
- تفاوتهای فرهنگی: تفاوت در هنجارهای اجتماعی و نحوه ابراز احساسات در فرهنگهای مختلف.